Ontsnappen is voor watjes. Of niet?
Een column van Annemarie Peeters
Onlangs vertelde een 29-jarige jongeman het volgende in de krant: ‘De twee uur dat het concert duurde, was ik een zorgeloos kind. Ik verlang naar een periode die minder ingewikkeld is, waar ik niet elke dag wordt blootgesteld aan alle ellende van de wereld. Het optreden was een teleportatie naar een hoopvolle tijd in het verleden, of naar wat kan komen.’
Hij had het over één van de reünie-concerten van de originele K3’s. Het woord ‘teleportatie’ zette me aan het denken. Op sleeptouw genomen worden, vervoerd worden, ont-voerd worden, weg – ver weg – uit de werkelijkheid zoals ze nu eenmaal is: willen we dat niet allemaal? Als kind was ik verzot op boeken met een ‘doorgang’: verhalen waarin het gewone leven plots plaats ruimde voor iets anders – iets magisch. Denk aan de konijnenpijp van ‘Alice in Wonderland’, de kast zonder achterwand van ‘De leeuw, de heks en de kleerkast’ van C.S. Lewis of zelfs de tunnel naar de binnenkant van Roald Dahls ‘Reuzenperzik’.
Precies die uitwerking heeft ook het luisteren naar Purcells ‘Fairy Queen’ op me: alsof ik door een onverwachtse doorgang uit de werkelijkheid tuimel en beland in een bos vol fonkelende, groene lichtjes en vrolijk dansende klanken, waar het elke dag feest is en geen enkele zorg zo groot dat ze niet binnen de duur van één lied kan worden opgelost.
Die indruk wordt nog versterkt door de wetenschap dat de muzikale delen eigenlijk alleen maar toevoegingen zijn aan het drama van het oorspronkelijke toneelstuk ‘The Fairy Queen’. De muzikale taferelen zijn verhaaltjes binnen het verhaal, momenten van luchtig vertier ter vermaak van de personages. Kortom: ‘The Fairy Queen’ heeft haar eigen geheime deurtjes. Purcells levendige muziek doet bovendien haar werk. Geen moment twijfelen we aan de oprechtheid van de feeën, de dronken dichter, de boeren, het Chinese echtpaar en zelfs een stel apen die ons toezingen en voor ons dansen. De suspension of disbelief is compleet, de teleportatie instant geslaagd.
De term ‘escapisme’ heeft doorgaans een negatieve bijklank: ontsnappen is voor watjes, toch? Soelaas voor slappelingen die de ellendige werkelijkheid niet onder ogen willen zien.
Maar stiekem geloof ik dat het precies omgekeerd in elkaar zit. Stel. Stel nu dat we onze ontsnappingen juist nodig hebben om de werkelijkheid te kunnen omarmen of haar simpelweg te verdragen? Stel nu dat precies in de verbeelding ons belangrijkste wapen tot verzet tégen die werkelijkheid verscholen zit? In Portland, Oregon, dansen betogers in opblaasbare carnavalspakken elke dag opnieuw tegen Trumps beleid. De kogels met pepperspray glijden van hun pakken af. Zou het kunnen dat we alleen in de verbeelding voldoende inspiratie kunnen vinden om betere werelden te bedenken?
Rest ons alleen nog de vraag of zo een collectieve teleportatie best op de tonen van Purcell dan wel op die van K3 gebeurt. Dat laat ik hier graag in het midden.
Annemarie Peeters is auteur, muzikant en dramaturg. Ze schreef haar column bij dit concert op vraag van Muziekcentrum De Bijloke
