‘We zijn zeker niet het Jurassic Park van de klassieke muziek’
Op donderdag 18 december ligt Spanje heel even in Gent, en dat dankzij Cantoría. Het Spaanse ensemble brengt een bonte mix van barokke jácaras en villancicos naar onze Concertzaal. Dat het een kleurrijke kerst wordt, is dus nu al zeker.
Sven Sabbe
Cantoría ontstond in 2016 in Murcia, Spanje als een intiem kwartet, maar groeit voor dit concert uit tot een levendig gezelschap van zeventien muzikanten. Artistiek leider Jorge Losana had van jongs af aan twee bijzondere passies: muziek en dino’s. “Als kind zong ik al de hele tijd: met familie, op school, in de kerk. Ik leerde ook gitaar, piano en fluit spelen, maar zingen was er altijd. Mijn jongensdroom om paleontoloog te worden heb ik rond mijn vijftiende opgeborgen, toen ik voor het eerst als dirigent voor een koor stond. Vanaf dat moment werd oude muziek steeds belangrijker in mijn leven. Ik hield van kleine zangensembles, waarin elke stem een eigen rol speelt. Het was vanzelfsprekend om die wereld te verkennen.”
Die liefde voor oude muziek vertaalt zich vandaag in de missie van Cantoría. “Wij zijn zeker niet het Jurassic Park van de klassieke muziek,” lacht Jorge. “Oude muziek draait niet over het opgraven van overblijfselen uit het verleden. Onze taak is om te tonen dat de muziek van toen nog altijd actueel is. We bestuderen de historische uitvoeringspraktijk, niet om ze klakkeloos te kopiëren, maar om te begrijpen wat ze destijds teweegbracht. Daarna zoeken we hoe we dat gevoel kunnen overbrengen naar een publiek van nu.”
Traditie in elke noot
Met dit programma verkent Cantoría voor het eerst de Spaanse barok. Die wordt vaak overschaduwd door het Franse, Duitse, Engelse of Italiaanse repertoire. “Maar ook uit Spanje kwam prachtige, opwindende muziek die gehoord moet worden. Bovendien voelt die muziek voor ons heel natuurlijk aan. Niet alleen omdat we de taal spreken, maar ook omdat de harmonieën en ritmes in ons ingebed zitten.”
Die verbondenheid met de traditie sluit naadloos aan bij eerdere projecten van het ensemble, zoals de renaissancemuziek van de ensaladas. “De villancicos die we in Gent brengen zijn daar als het ware de afstammelingen van. Je voelt de traditie in elke noot.” Ook de Spaanse jácaras krijgen een plek in het programma.
Dat zijn vurige dansen die mensen naar de kerk moesten lokken: religieus, maar niet liturgisch. Vol passie en vuur, met pak aan.” Villancicos en jácaras werden vaak tijdens feestdagen zoals Kerstmis of Pasen in kerken gezongen, soms zelfs midden in de mis. “Er zijn bronnen waarin priesters klagen dat mensen enkel kwamen voor het plezier van de muziek. Maar er zijn er ook die blij waren om eindelijk eens in het Spaans te kunnen zingen. In wezen gebeurde hetzelfde bij de cantates van Johann Sebastian Bach, maar dan natuurlijk met een Spaans accent.”
Goed bewaard geheim
Het concert in Gent maakt deel uit van EUROPALIA, het tweejaarlijkse cultuurfestival in Vlaanderen en Brussel dat dit jaar Spanje in de kijker zet. Jorge is blij met die keuze: “Ik denk dat er nog veel te ontdekken valt van de Spaanse cultuur en ons erfgoed. EUROPALIA geeft ons de kans om verder te gaan dan de bekende paden en een breed, soms onverwacht beeld van Spanje te tonen. De villancicos zijn daar een perfect voorbeeld van: een goed bewaard geheim dat je normaal alleen nog in Spaanse kathedralen hoort. In december laten we ze door Gent galmen.”
