Alles is verbonden
Een column van Carola Bauckholt
Ik vind geluiden fascinerend omdat ik ze niet begrijp – op de goede manier. Ze intrigeren, zetten je oren op scherp. Ik was zestien jaar toen ik de composities van Mauricio Kagel voor het eerst hoorde. Samen met John Cage was hij het die mij die verwonderende blik gaf richting het dagelijkse leven. Zij toonden mij dat er plezier te rapen valt uit het ontdekken, niet uit het op veilig spelen.
Alles rondom ons kan muziek zijn. Het zoeken en vinden van bijzondere geluiden in mijn omgeving geeft me het gevoel dat ik leef. Het geeft me een doel om uit mijn bed te kruipen: om deze wonderlijke wereld rondom ons beter te begrijpen door ernaar te luisteren.
Ik heb het nooit noodzakelijk gevonden om muziek te schrijven. We hebben zo’n lange geschiedenis waarin elke noot al is verkend dat ik het niet mijn taak vond om nog meer noten op papier toe te voegen. Wat ik wel doe, is luisteren. De geluiden die ons omsingelen, bestaan al. We luisteren er gewoon niet naar. Ik vind het fascinerend om muzikaliteit toe te voegen aan het alledaagse. Niet alleen door te luisteren naar de klanken rondom ons, maar ook door andere aspecten te verklanken.
In mijn allereerste compositie ‘In gewohnter Umgebung’ onderzocht ik wat gebeurt met een broodrooster in het donker. Je hoort de machine werken, maar evengoed neem je een crescendo van hitte en licht waar – gevolgd door een krachtige explosie. Dat hele proces omzetten in klank: daar leef ik voor. Normaal zijn we zo druk bezig in onze dagelijkse routine dat dat soort geluiden geruisloos passeren. Maar als je even stilstaat, en jezelf openstelt om te luisteren, dan ontvouwt zich een prachtige klankwereld.
Voor ‘My Light Lives in the Dark’ werkte ik nauw samen met Florentin Ginot, een fantastische muzikant die mijn ideeën omzet in klinkende muzikaliteit. Ook dit werk gedijt het best in het donker, waar je gehoor op zijn allerbest is. De diepe klanken van de contrabas evoceren het gerommel van de aarde, maar wat met de vele andere processen die we niet horen of zien? Het water dat door de wortels van de bomen stroomt, de communicatie tussen schimmels onder de grond. We zijn ons niet bewust van wat recht onder onze voeten gebeurt.
Net daarom is elke uitvoering verbonden met z’n omgeving. Elke uitvoering is anders. Terwijl je luistert, gebeurt om je heen zoveel: het ruisen van de bomen, het fluiten van vogels, een trein die in de verte passeert. De wind die je gezicht streelt en een extra dimensie toevoegt aan wat je hoort. Alles, boven- én ondergronds, weeft een web van ervaringen aan elkaar.
Sta vanavond stil, luister met open blik, en doe het morgen opnieuw. Blijf met kinderlijke verwondering de wereld ontdekken. Je zal zien dat het leven vanzelf rijker wordt.
Carola Bauckholt is een Duitse componiste. Ze schreef haar column bij dit concert op vraag van Muziekcentrum De Bijloke
