Cello Octet Amsterdam: "Wij wilden ook wel eens met haar op het podium staan."
Acht cello’s en één zangeres: die krijgen we straks op het podium van onze concertzaal. Cello Octet Amsterdam brengt samen met sopraan Claron McFadden nieuw werk van de Amerikaanse componist David Lang: standards, een liedcyclus gebaseerd op teksten van Guillaume de Machaut. Claire Bleumer, één achtste van het Octet, gaf tijdens de repetitieweek tekst en uitleg.
Hoe is dit programma tot stand gekomen?
Wij zijn in principe een ensemble dat zich richt op nieuw gecomponeerde muziek, dus wij geven elk jaar wel een aantal compositieopdrachten. David Lang is onderdeel van het componistencollectief Bang on a Can, en daar zitten ook Michael Gordon en Julia Wolfe bij, waar wij al langer contact mee hebben. Michael Gordon heeft bijvoorbeeld zeven jaar geleden een stuk geschreven voor het Octet, dat hebben we toen op de Cellobiënnale in première gebracht. We wilden eigenlijk al lang eens samenwerken met David, dus vroegen we hem om een stuk te schrijven voor ons en sopraan Claron McFadden.
Zij heeft al een geschiedenis met het Octet. Lang geleden – het Octet bestaat al sinds 1989 – nam ze met ons ensemble een cd op met Spaanse liederen opgenomen. Dat was ver voor mijn tijd, of die van de andere cellisten in het Octet, dus wij wilden ook wel eens met haar op het podium staan. Ze heeft natuurlijk een waanzinnige staat van dienst, en we houden enorm van haar stem en wat ze er allemaal mee kan.
Hoe is de componist aan het werk begonnen?
In de jaren ’50 had je een explosie van jazz clubs waar bandjes en zangeressen de hele avond lang verschillende jazz standards kwamen zingen. Iedereen speelde uit hetzelfde repertoire, maar met een eigen interpretatie. Vanuit dat perspectief is David aan het werk gegaan. Hij heeft teksten van de 14e eeuwse componist Guillaume de Machaut vertaald, en daar dan een David Lang-compositie rond gebouwd, in zijn typische stijl: minimalistisch, maar heel melodieus. De basis zijn dus allemaal teksten over de liefde. En het eindresultaat zijn liefdesliederen die alle facetten belichten: zowel het succesvolle als het minder succesvolle aspect. Er is dus heel veel emotie in, zowel positief als negatief.
Hij schreef allemaal aparte liederen, met ertussen korte vamps, tussenstukjes waarbij je al fragmenten hoort van het lied dat volgt. Meestal maar een paar lijnen, maar genoeg om je voor te bereiden op wat komt. Dat geeft Claron ook de mogelijkheid om met het publiek te praten – een beetje zoals de jazz-zangeressen in de jaren ‘50. Daar zit een soort vrijheid in: we kunnen kiezen om ze te spelen, om ze uit te lichten, of om ze over te slaan. Daardoor wordt elk concert uniek.
Het lijkt me niet vanzelfsprekend om te arrangeren voor acht cello’s. Heeft de componist veel van de mogelijkheden verkend met dit werk?
Het is best een uitdaging hé, om voor acht dezelfde instrumenten te schrijven. Je kan wel hoog en laag componeren, maar uiteindelijk mag het geen brei worden, of een veel te dik arrangement waar de zangeres niet meer boven raakt. Maar hij is er helemaal in geslaagd. Hij is heel dicht bij zichzelf gebleven qua compositiestijl, en schrijven voor cello ligt hem duidelijk wel. We hebben al stukken gehad waar we veel meer de extremen van het instrument hebben moeten opzoeken, maar voor dit programma blijft het allemaal best cellistisch.
Qua kleurgebruik is hij wel heerlijk divers. Elk lied is geschreven in een bepaalde vibe, die blijft doorklinken doorheen de daaropvolgende minuten. Maar daarna is het weer iets anders, en daarna nog anders. Het wordt een heerlijk recital. Hopelijk waant het publiek zich in zo’n rokerige kroeg.
